Misselijkheid. Het is zo’n klacht waar je misschien niet meteen aan denkt bij costochondritis. Toch horen wij het opvallend vaak terug in onze praktijk. Je hebt pijn op je borst, een drukkend of stekend gevoel bij je ribben, en dan komt daar die misselijkheid bij. Soms licht, soms zo heftig dat je het liefst even wilt gaan liggen. Misschien herken je het wel: je vraagt je af of het allemaal met elkaar te maken heeft, of dat je je gewoon zorgen maakt.
Je bent niet de enige. Misselijkheid en costochondritis komen vaker samen voor dan je misschien denkt. Maar waarom eigenlijk? En wat kun je eraan doen?
De rol van je zenuwstelsel: de N. vagus als verbindende schakel
Om te snappen waarom misselijkheid en costochondritis zo vaak samen opduiken, moeten we even een laagje dieper kijken. Letterlijk, want het draait allemaal om verbindingen in je lijf. Eén van de belangrijkste spelers hierin is de nervus vagus, of kortweg: de N. vagus. Dit is een grote zenuw die als een soort snelweg van je hersenen naar je organen loopt. Hij stuurt onder andere je hartslag, je ademhaling én je spijsvertering aan.
Als je last hebt van costochondritis of Tietze, is er vaak sprake van pijn en spanning in het borstgebied. Die pijn kan zorgen voor extra stress in je lijf. En stress, dat weten we allemaal, heeft invloed op alles. Maar wat gebeurt er nou precies?
Stress zet je vertering stil
Bij pijn en stress schiet je lichaam in de actiestand. Je bijnieren maken cortisol en adrenaline aan, je hartslag gaat omhoog, je ademhaling versnelt. Je lijf denkt: er is gevaar, ik moet klaar zijn om te vechten of te vluchten. In deze stand krijgt je spijsvertering ineens veel minder prioriteit. De N. vagus, die normaal gesproken zorgt voor rust en herstel, wordt als het ware op een zijspoor gezet.
Het gevolg? Je maag en darmen komen op een laag pitje te staan. Voedsel blijft langer in je maag, je krijgt een opgeblazen gevoel, soms zelfs maagzuur of misselijkheid. Je lijf probeert je eigenlijk te vertellen: nu even niet verteren, eerst het gevaar afwenden. Alleen… dat gevaar is geen sabeltandtijger, maar pijn op je borst. En die gaat niet zomaar weg.
De vicieuze cirkel van pijn, stress en misselijkheid
Misselijkheid bij costochondritis is dus geen toeval. Het is een logisch gevolg van hoe je zenuwstelsel reageert op pijn en stress. En het vervelende is: hoe meer misselijk je wordt, hoe meer je je zorgen maakt. Je gaat piekeren, je voelt je nog gespannener, en zo blijft het cirkeltje draaien.
Wij horen dit vaak terug van onze cliënten. “Ik voel me zo beroerd, het lijkt wel of alles vastzit.” Of: “Als de pijn op mijn borst erger wordt, word ik ook misselijk. Soms durf ik amper te eten.” Het is niet raar. Het is zelfs heel logisch als je kijkt naar hoe je lijf in elkaar zit.
Wat kun je doen als je misselijk bent door costochondritis?
Allereerst: wees mild voor jezelf. Het is niet gek dat je lijf zo reageert. Je bent niet zwak, je bent niet gek. Je zenuwstelsel doet precies wat het moet doen in een stressvolle situatie. Maar je kunt wél invloed uitoefenen op hoe je je voelt.
Een paar praktische tips die wij vaak aanraden:
- Probeer kleine beetjes te eten, verspreid over de dag. Grote maaltijden vragen veel van je spijsvertering en kunnen de misselijkheid verergeren.
- Zorg voor rustmomenten. Even liggen met je handen op je buik en rustig ademhalen kan helpen om je N. vagus te activeren en je vertering weer op gang te brengen.
- Ga naar buiten. Frisse lucht en zachte beweging, zoals wandelen in de natuur, helpen je zenuwstelsel te kalmeren.
- Let op je houding. Spanning in je borst en bovenrug kan de klachten verergeren. Rekken, strekken of een zachte massage kunnen verlichting geven.
- Zoek afleiding als je merkt dat je gaat piekeren. Een boek, muziek, of gewoon even naar buiten kijken kan al helpen.
En misschien wel het belangrijkste: praat erover. Met ons, met je omgeving, met je huisarts. Je hoeft het niet alleen te doen. Soms is het al een opluchting als iemand zegt: “Ik herken dit, het is logisch dat je je zo voelt.”
De kracht van het hele plaatje
Bij V&K kijken we altijd naar het geheel. Misselijkheid is niet zomaar een losstaande klacht. Het vertelt iets over hoe jouw lijf, hoofd en zenuwstelsel met elkaar samenwerken. Door aandacht te geven aan het hele verhaal — je pijn, je stress, je vertering, je emoties — ontstaat er ruimte voor herstel.
Misschien is het tijd om jezelf die ruimte te gunnen. Om niet alleen te kijken naar de pijn, maar ook naar wat je lijf je probeert te vertellen. Je bent welkom om samen met ons te ontdekken wat jij nodig hebt om weer vrij te kunnen ademen, eten en leven.
Bronnen en wetenschappelijke verdiepende literatuur: costochondritis en misselijkheid
Hunt RH, Camilleri M, Crowe SE, El-Omar EM, Fox JG, Kuipers EJ, Malfertheiner P, McColl KE, Pritchard DM, Rugge M, Sonnenberg A, Sugano K, Tack J. The stomach in health and disease. Gut. 2015 Oct;64(10):1650-68. doi: 10.1136/gutjnl-2014-307595. Epub 2015 Sep 4. PMID: 26342014; PMCID: PMC4835810.
Kim YJ, Shin EJ, Kim NS, Lee YH, Nam EW. The Importance of Esophageal and Gastric Diseases as Causes of Chest Pain. Pediatr Gastroenterol Hepatol Nutr. 2015 Dec;18(4):261-7. doi: 10.5223/pghn.2015.18.4.261. Epub 2015 Dec 23. PMID: 26770901; PMCID: PMC4712539.
Oh RC, Johnson JD. Chest pain and costochondritis associated with vitamin d deficiency: a report of two cases. Case Rep Med. 2012;2012:375730. doi: 10.1155/2012/375730. Epub 2012 Jun 12. PMID: 22761623; PMCID: PMC3384935.
Boehme MW, Scherbaum WA, Pfeiffer EF. Tietze's syndrome--a chameleon under the thoracic abdominal pain syndrome. Klin Wochenschr. 1988 Nov 15;66(22):1142-5. doi: 10.1007/BF01727851. PMID: 3236763.
Vaezi MF, Pandolfino JE, Yadlapati RH, Greer KB, Kavitt RT. ACG Clinical Guidelines: Diagnosis and Management of Achalasia. Am J Gastroenterol. 2020 Sep;115(9):1393-1411. doi: 10.14309/ajg.0000000000000731. PMID: 32773454; PMCID: PMC9896940.
Song A, Yu S, Shen Y, Guo Z, Shi J. Association of loneliness with the risk of pain in older Chinese adults. Sci Rep. 2025 Feb 4;15(1):4289. doi: 10.1038/s41598-025-87679-0. PMID: 39905051; PMCID: PMC11794656.
Wankhar D, Prabu Kumar A, Vijayakumar V, A V, Balakrishnan A, Ravi P, Rudra B, K M. Effect of Meditation, Mindfulness-Based Stress Reduction, and Relaxation Techniques as Mind-Body Medicine Practices to Reduce Blood Pressure in Cardiac Patients: A Systematic Review and Meta-Analysis. Cureus. 2024 Apr 17;16(4):e58434. doi: 10.7759/cureus.58434. PMID: 38765359; PMCID: PMC11099499.
Biltz RG, Sawicki CM, Sheridan JF, Godbout JP. The neuroimmunology of social-stress-induced sensitization. Nat Immunol. 2022 Nov;23(11):1527-1535. doi: 10.1038/s41590-022-01321-z. Epub 2022 Nov 11. PMID: 36369271; PMCID: PMC10000282.
Miller GE, Chen E, Sze J, Marin T, Arevalo JM, Doll R, Ma R, Cole SW. A functional genomic fingerprint of chronic stress in humans: blunted glucocorticoid and increased NF-kappaB signaling. Biol Psychiatry. 2008 Aug 15;64(4):266-72. doi: 10.1016/j.biopsych.2008.03.017. Epub 2008 Apr 28. PMID: 18440494; PMCID: PMC2581622.
Sapolsky RM, Krey LC, McEwen BS. The neuroendocrinology of stress and aging: the glucocorticoid cascade hypothesis. Endocr Rev. 1986 Aug;7(3):284-301. doi: 10.1210/edrv-7-3-284. PMID: 3527687.
Mishra AK, Varma AR. A Comprehensive Review of the Generalized Anxiety Disorder. Cureus. 2023 Sep 28;15(9):e46115. doi: 10.7759/cureus.46115. PMID: 37900518; PMCID: PMC10612137.
Karin O, Raz M, Tendler A, Bar A, Korem Kohanim Y, Milo T, Alon U. A new model for the HPA axis explains dysregulation of stress hormones on the timescale of weeks. Mol Syst Biol. 2020 Jul;16(7):e9510. doi: 10.15252/msb.20209510. PMID: 32672906; PMCID: PMC7364861.
Schuurmans AAT, Nijhof KS, Cima M, Scholte R, Popma A, Otten R. Alterations of autonomic nervous system and HPA axis basal activity and reactivity to acute stress: a comparison of traumatized adolescents and healthy controls. Stress. 2021 Nov;24(6):876-887. doi: 10.1080/10253890.2021.1900108. Epub 2021 Apr 16. PMID: 33860734.
Barel E, Abu-Shkara R, Colodner R, Masalha R, Mahagna L, Zemel OC, Cohen A. Gonadal hormones modulate the HPA-axis and the SNS in response to psychosocial stress. J Neurosci Res. 2018 Aug;96(8):1388-1397. doi: 10.1002/jnr.24259. Epub 2018 May 9. PMID: 29741787.
Kassab M, Katyal A, Franciosi S, Sanatani S. Chest Pain in Children: Is It Another "Growing Pain"? Paediatr Neonatal Pain. 2025 Mar 24;7(1):e70003. doi: 10.1002/pne2.70003. PMID: 40134780; PMCID: PMC11933443.
Seng JJB, Kho ZC, Kaur N. Premature Calcification of Costochondral Cartilage: A Scoping Review of the Literature. Cureus. 2024 Dec 8;16(12):e75328. doi: 10.7759/cureus.75328. PMID: 39776747; PMCID: PMC11706305.
Rokicki W, Rokicki M, Rydel M. What do we know about Tietze's syndrome? Kardiochir Torakochirurgia Pol. 2018 Sep;15(3):180-182. doi: 10.5114/kitp.2018.78443. Epub 2018 Sep 24. PMID: 30310397; PMCID: PMC6180027.
Ayloo A, Cvengros T, Marella S. Evaluation and treatment of musculoskeletal chest pain. Prim Care. 2013 Dec;40(4):863-87, viii. doi: 10.1016/j.pop.2013.08.007. PMID: 24209723.
Proulx AM, Zryd TW. Costochondritis: diagnosis and treatment. Am Fam Physician. 2009 Sep 15;80(6):617-20. PMID: 19817327.
Mott T, Jones G, Roman K. Costochondritis: Rapid Evidence Review. Am Fam Physician. 2021 Jul 1;104(1):73-78. PMID: 34264599.
Barranco-Trabi J, Mank V, Roberts J, Newman DP. Atypical Costochondritis: Complete Resolution of Symptoms After Rib Manipulation and Soft Tissue Mobilization. Cureus. 2021 Apr 8;13(4):e14369. doi: 10.7759/cureus.14369. PMID: 33976991; PMCID: PMC8106472.
Schumann JA, Sood T, Parente JJ. Costochondritis. 2024 Apr 20. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan–. PMID: 30422526.
McConaghy JR, Sharma M, Patel H. Acute Chest Pain in Adults: Outpatient Evaluation. Am Fam Physician. 2020 Dec 15;102(12):721-727. PMID: 33320506.
Rushton S, Carman MJ. Chest Pain: If It Is Not the Heart, What Is It? Nurs Clin North Am. 2018 Sep;53(3):421-431. doi: 10.1016/j.cnur.2018.04.009. Epub 2018 Jul 11. PMID: 30100007.
Rabey, M, 2008, Costochondritis: Are the symptoms and signs due to neurogenic inflammation. Two cases that responded to manual therapy directed towards posterior spinal structures, Manual Therapie 13, 82-86
Chest Pain in Focal Musculoskeletal Disorders, Mette Jensen Stochkendahl, MSca,b,*, Henrik Wulff Christensen, DC, MD, PhDb
Grindstaff T, Treatment of a female collegiate rower withcostochondritis: a case report, Curry School of Education and Department of Athletics, University of Virginia, USA
