GABA: het hormoon dat jou helpt loslaten en ontspannen

Lig je 's avonds in bed en blijven je gedachten maar malen? Voel je je gespannen, ook al is er niks aan de hand? Schrik je snel? Kun je moeilijk ontspannen, zelfs als je wilt?

Dan speelt GABA waarschijnlijk een grote rol. Dit is een stof in je hersenen die zorgt dat je kunt remmen, loslaten en tot rust komen. Het is het tegengewicht van alle prikkels en stress die op je afkomen.

GABA wordt wel het remmende hormoon genoemd. En dat klinkt misschien niet zo spannend, maar het is enorm belangrijk. Zonder GABA zou je brein constant op volle toeren draaien. Je zou niet kunnen slapen, niet kunnen ontspannen, niet kunnen stilstaan. Je zou letterlijk doordraaien.

Wat is GABA eigenlijk?

GABA staat voor gamma-aminoboterzuur. Het is een neurotransmitter, een stof die signalen doorgeeft tussen zenuwcellen in je hersenen. Maar waar andere neurotransmitters je juist activeren, doet GABA het tegenovergestelde. Het remt, het kalmeert, het zet de rem erop.

GABA zorgt ervoor dat je hersenen niet overprikkeld raken. Het helpt je om prikkels te filteren, om te focussen op wat belangrijk is en de rest te laten gaan. Het geeft je de mogelijkheid om te stoppen met denken, om los te laten, om te ontspannen.

Zonder GABA zou elk geluid, elke gedachte, elke prikkel even hard binnenkomen. Je zou overweldigd raken door alles wat er om je heen gebeurt. GABA zorgt dat je brein kan zeggen: dit is belangrijk, de rest mag weg.

Wat doet GABA met jou?

GABA heeft invloed op hoe je je voelt en functioneert:

🧘 Je kunt ontspannen, ook als er veel gebeurt

🧘 Je gedachten kunnen tot rust komen

🧘 Je valt makkelijker in slaap

🧘 Je schrikt minder snel

🧘 Je kunt beter focussen omdat je afleiding kan negeren

🧘 Je voelt je minder angstig

🧘 Je spieren kunnen loslaten en ontspannen

🧘 Je hartslag en ademhaling worden rustiger

Als je GABA goed werkt, kun je switchen tussen actie en rust. Je kunt aan de slag als dat nodig is, maar je kunt ook loslaten. Je brein weet wanneer het tijd is om te remmen.

Hoe maak je GABA aan?

Je lichaam maakt GABA aan uit glutamaat, een ander aminozuur. Dit gebeurt met behulp van een enzym dat vitamine B6 nodig heeft om te werken.

Om goed GABA te kunnen maken heeft je lijf nodig:

🥚 Vitamine B6

🍊 Vitamine C

🌰 Magnesium

🥬 Zink

🥛 Taurine (uit vlees, vis, zuivel)

Eet je te weinig van deze stoffen? Dan kan je lichaam minder goed GABA aanmaken. Je voelt je dan gespannener, angstiger en kunt moeilijker ontspannen.

Interessant is dat GABA ook wordt gemaakt door bepaalde bacteriën in je darmen. Gezonde darmen met de juiste bacteriën helpen dus bij het aanmaken van GABA. Weer die link tussen je buik en je brein.

De balans tussen activeren en remmen

In je hersenen is er een constante dans tussen stoffen die je activeren en stoffen die je remmen. Glutamaat en dopamine zetten je aan tot actie. GABA en serotonine helpen je remmen en ontspannen.

Deze balans is cruciaal. Te veel activatie zonder remming en je raakt overprikkeld, angstig, gespannen. Te veel remming zonder activatie en je voelt je vlak, traag, futloos.

Bij veel mensen met stress, angst of burn-out is deze balans verstoord. Er is te veel activatie en te weinig remming. Het gaspedaal staat constant ingedrukt en de rem werkt niet goed meer. GABA is de rem die niet meer goed werkt.

Tekenen dat je GABA te laag is

😰 Je voelt je constant gespannen, ook zonder duidelijke reden

😰 Je gedachten blijven maar malen

😰 Je schrikt snel van geluiden of bewegingen

😰 Je valt moeilijk in slaap of blijft lang wakker liggen

😰 Je kunt moeilijk ontspannen, zelfs als je wilt

😰 Je voelt je angstig of onrustig

😰 Je hebt last van hartkloppingen

😰 Je spieren voelen strak en gespannen aan

😰 Je hebt moeite met focussen door alle prikkels om je heen

😰 Je voelt je overweldigd door drukte of lawaai

😰 Je hebt snel last van hoofdpijn of migraine

😰 Je bent prikkelbaar en snel geïrriteerd

Herken je meerdere van deze signalen? Dan is de kans groot dat je GABA systeem niet goed werkt. Je rem werkt niet meer zoals het hoort.

Wat kan je doen voor meer GABA?

Voed je GABA systeem:

🍗 Glutamaat uit eiwitten (vlees, vis, eieren)

🥕 Vitamine B6 uit gevogelte, vis, banaan, aardappel

🍊 Vitamine C uit verse groenten en fruit

🌰 Magnesium uit noten, zaden, volkoren granen, donkere chocolade

🥬 Zink uit vlees, schaal- en schelpdieren, zaden

🥛 Taurine uit vlees, vis, zuivel

Zorg voor rust in je zenuwstelsel:

🧘 Ademhalingsoefeningen, vooral langzaam uitademen

🧘 Yoga of tai chi

🧘 Meditatie of mindfulness

🧘 Progressieve spierontspanning

🧘 Massage of andere zachte aanraking

🧘 Warm bad of sauna

Verminder overprikkeling:

📵 Minder schermen en social media

📵 Rustige muziek in plaats van harde geluiden

📵 Minder cafeïne, vooral na de middag

📵 Minder alcohol (dit verstoort je GABA systeem)

📵 Meer stilte en rust in je dag

Beweeg op de juiste manier:

🚶 Rustig wandelen

🚶 Zwemmen

🚶 Yoga

🚶 Niet te intensief sporten, dat activeert juist

Ga de natuur in:

🌳 Tijd in het bos of park

🌳 Blootsvoets lopen

🌳 Luisteren naar natuurgeluiden

🌳 Zitten bij water

GABA en slaap

GABA speelt een cruciale rol bij je slaap. Om in slaap te vallen moet je brein kunnen overschakelen van actief naar rust. Dat kan alleen als GABA goed werkt.

Als je GABA te laag is, blijf je 's avonds alert. Je gedachten blijven malen. Je kunt niet loslaten. Je lichaam wil slapen, maar je brein kan niet stoppen.

Dit is waarom veel slaapmiddelen werken op het GABA systeem. Ze versterken de werking van GABA, zodat je brein kan remmen en je in slaap valt. Maar dit lost niet de onderliggende oorzaak op.

Beter is het om overdag te zorgen dat je GABA systeem goed werkt:

💤 Voldoende beweging overdag, maar niet vlak voor het slapen

💤 Minder prikkels en stress overdag

💤 Goede voeding met de juiste bouwstoffen

💤 Ontspanningsoefeningen in de avond

💤 Een rustige, donkere slaapkamer

💤 Magnesium voor het slapen

GABA en angst

Bij angststoornissen is GABA vaak te laag. Je brein kan niet remmen. Elke prikkel voelt als een dreiging. Je schakelt snel over naar vecht-of-vlucht. Je kunt niet tot rust komen.

Medicatie tegen angst, zoals benzodiazepines, werken ook op het GABA systeem. Ze versterken de werking van GABA tijdelijk. Dit kan helpen in een acute situatie, maar op de lange termijn is het niet de oplossing.

Want deze medicatie lost niet op waarom je GABA te laag is. En je lijf went eraan. Je hebt steeds meer nodig voor hetzelfde effect. En als je ermee stopt, kan de angst zelfs erger terugkomen.

Beter is het om te kijken naar de oorzaak:

🔍 Waarom is er zoveel stress in je leven?

🔍 Waarom kan je brein niet remmen?

🔍 Wat heeft je lijf nodig om weer in balans te komen?

Vaak is het een combinatie van:

☀️ Te veel prikkels en stress

🍔 Te weinig voedingsstoffen

🦠 Ongezonde darmen

😰 Chronische spanning

🪑 Te weinig beweging

🌳 Te weinig natuur en rust

Als je deze dingen aanpakt, kan je GABA systeem vaak weer herstellen. Dit duurt wel even. Je brein heeft tijd nodig om te leren dat het veilig is om te remmen. Maar het effect is blijvend.

GABA en chronische pijn

GABA speelt ook een rol bij pijn. Het helpt om pijnsignalen te remmen. Als je GABA goed werkt, voelt pijn minder hevig en kun je er beter mee omgaan.

Bij chronische pijn, zoals bij het syndroom van Tietze, is GABA vaak te laag. Je brein kan de pijnsignalen niet goed remmen. Elke prikkel voelt heviger. Je bent gespannener, wat de pijn weer erger maakt. Een vervelende cirkel.

Door je GABA systeem te ondersteunen, kan je pijn afnemen. Niet omdat de oorzaak weg is, maar omdat je brein beter kan filteren en remmen. Je bent minder gespannen, slaapt beter, voelt je rustiger. Dit helpt je lichaam om te herstellen.

GABA en de nervus vagus

De nervus vagus is een belangrijke zenuw die loopt van je hersenen naar je buik. Het is de belangrijkste zenuw van je parasympathische zenuwstelsel, het systeem dat zorgt voor rust en herstel.

Deze zenuw werkt nauw samen met GABA. Als je nervus vagus goed werkt, helpt dat je GABA systeem. En omgekeerd, als je GABA goed werkt, helpt dat je nervus vagus.

Je kunt je nervus vagus stimuleren door:

🫁 Langzaam en diep ademhalen, vooral lang uitademen

🫁 Zingen of neuriën

🫁 Koude douche of gezicht in koud water

🫁 Massage van je nek en oren

🫁 Ontspannen in de natuur

Dit helpt je GABA systeem en brengt je in rust en herstelmodus.

GABA en alcohol

Veel mensen gebruiken alcohol om te ontspannen. En dat werkt ook, op de korte termijn. Alcohol versterkt de werking van GABA in je hersenen. Je voelt je rustiger, minder gespannen, minder angstig.

Maar dit is een valse oplossing. Want je brein went eraan. Het gaat minder GABA aanmaken omdat het denkt dat er genoeg is. En als de alcohol uitgewerkt is, heb je nog minder GABA dan daarvoor. Je voelt je angstiger, gespannener, slechter.

Regelmatig alcohol drinken verstoort je GABA systeem op de lange termijn. Je hebt steeds meer nodig om te ontspannen. En als je stopt, kan het weken tot maanden duren voordat je GABA systeem weer hersteld is.

Wil je echt ontspannen en je GABA ondersteunen? Zoek dan natuurlijke manieren. Beweging, ademhaling, natuur, goede voeding. Dit werkt langzamer, maar het effect is blijvend en gezond.

GABA en kinderen met ADHD of autisme

Bij kinderen met ADHD of autisme werkt het GABA systeem vaak niet goed. Ze kunnen moeilijk remmen. Alle prikkels komen even hard binnen. Ze raken snel overprikkeld en kunnen moeilijk tot rust komen.

Dit is niet omdat ze niet willen luisteren of zich niet kunnen gedragen. Het is omdat hun rem niet goed werkt. Hun brein kan niet filteren wat belangrijk is en wat niet.

Voor deze kinderen is het extra belangrijk om:

🌳 Overprikkeling te vermijden

🌳 Rust en regelmaat te bieden

🌳 De natuur in te gaan

🌳 Voldoende beweging te krijgen

🌳 Goede voeding met de juiste bouwstoffen

🌳 Geen suiker en bewerkte voeding

Ook ademhalingsoefeningen en andere ontspanningstechnieken kunnen helpen. Niet om ze stil te krijgen, maar om hun brein te leren remmen.

GABA supplementen, werkt dat?

Je kunt GABA als supplement kopen. Maar of het werkt is de vraag. GABA kan namelijk moeilijk de bloed-hersenbarrière passeren. Het komt niet goed in je hersenen.

Wat wel kan helpen zijn stoffen die je lijf helpen om zelf meer GABA te maken:

🥚 Vitamine B6

🌰 Magnesium

🥬 Zink

🍵 L-theanine (uit groene thee)

🥛 Taurine

Of stoffen die de werking van GABA versterken:

🌿 Passiebloem

🌿 Valeriaan

🌿 Kamille

🌿 Lavendel

Maar supplementen zijn nooit de enige oplossing. Ze kunnen helpen, maar je moet ook kijken naar de basis. Waarom maakt je lijf te weinig GABA aan? Wat heeft je brein nodig om weer in balans te komen?

GABA in balans: de sleutel tot loslaten

GABA is je rem. Het helpt je om te stoppen, los te laten, te ontspannen. Het geeft je de mogelijkheid om te switchen van actie naar rust. Van denken naar voelen. Van doen naar zijn.

In onze maatschappij is er veel activatie. We moeten presteren, bereiken, doen. Er zijn constant prikkels: telefoons, schermen, lawaai, drukte. We hebben weinig tijd en ruimte voor rust.

Dit vraagt veel van je GABA systeem. Je moet constant remmen, filteren, loslaten. En als je dat te lang moet doen zonder de juiste ondersteuning, raakt je rem uitgeput.

De kunst is om je GABA systeem te ondersteunen. Door minder prikkels te zoeken. Door meer rust te nemen. Door de natuur in te gaan. Door goed te eten. Door te bewegen, maar niet te veel. Door te leren ontspannen.

Het zijn vaak kleine dingen die samen een groot verschil maken. Een wandeling in het bos. Vijf minuten rustig ademhalen. Minder cafeïne. Een warm bad. Meer magnesium.

Je hoeft niet alles in één keer goed te doen. Begin met één ding. Ga elke avond vijf minuten rustig ademhalen. Of neem elke dag een portie magnesium. Of ga één keer per week de natuur in zonder telefoon.

Elke stap telt. Elke keer dat je iets doet wat goed is voor je GABA systeem, help je je brein een beetje meer in balans te komen. En langzaam maar zeker ga je het merken. Je kunt beter loslaten. Je gedachten komen tot rust. Je valt makkelijker in slaap. Je voelt je minder gespannen.

Dat is de kracht van GABA. Het geeft je de mogelijkheid om te remmen, los te laten, te ontspannen. Om te switchen van doen naar zijn. Van denken naar voelen. Van spanning naar rust.

En dat is wat je nodig hebt om te herstellen, om te groeien, om je goed te voelen. De balans tussen actie en rust. Tussen prikkels en stilte. Tussen doen en zijn.

GABA is de sleutel tot die balans. Zorg er goed voor.