Vitamine K: de stollings- en botvitamine

Vitamine K is een vetoplosbare vitamine die essentieel is voor een goede bloedstolling en sterke botten. Het lichaam kan een deel van vitamine K zelf aanmaken via bacteriën in de darmen, maar het grootste deel komt uit voeding.

Functies van vitamine K

1. Bloedstolling
   • Vitamine K activeert stollingsfactoren in het bloed. Zonder voldoende vitamine K kan het bloed niet goed stollen en ontstaan er sneller bloedingen of blauwe plekken.
2. Botgezondheid
   • Het speelt een rol bij de opname en verwerking van calcium en draagt zo bij aan stevige botten en tanden.
3. Vaatgezondheid
   • Er zijn aanwijzingen dat vitamine K helpt om verkalking van de bloedvaten tegen te gaan, al is hier nog meer onderzoek voor nodig.

Tekorten aan vitamine K

Een tekort aan vitamine K komt zelden voor bij gezonde volwassenen, omdat het zowel in voeding zit als in de darmen wordt aangemaakt. Wel zijn er risicogroepen, zoals pasgeboren baby’s (hun darmen bevatten nog geen bacteriën), mensen met lever- of darmziekten en mensen die langdurig antibiotica gebruiken.

Mogelijke klachten bij een tekort zijn:

• Gemakkelijk blauwe plekken krijgen
• Neus- of tandvleesbloedingen
• Vertraagde wondgenezing
• Bij ernstige tekorten: inwendige bloedingen

Bij baby’s kan een tekort leiden tot de gevaarlijke ziekte van hemorragie, waarbij spontane bloedingen optreden. Daarom krijgen pasgeborenen standaard extra vitamine K.

Voedingsmiddelen rijk aan vitamine K

Vitamine K komt voor in twee vormen:

• Vitamine K1 (fylloquinon): vooral in plantaardige voeding
• Vitamine K2 (menaquinon): geproduceerd door bacteriën en aanwezig in gefermenteerde producten en dierlijke voeding

Goede bronnen zijn o.a.:

• Groene bladgroenten (spinazie, boerenkool, broccoli, sla)
• Spruitjes
• Plantaardige oliën
• Kaas
• Eieren
• Gefermenteerde producten (zoals natto, een Japanse sojaboog)

Hoeveel heb je nodig?

De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) is ongeveer 70 microgram per dag voor volwassenen.

Pasgeboren baby’s krijgen in Nederland standaard extra vitamine K via druppels of injectie, om tekorten te voorkomen.

Te veel vitamine K?

Een teveel via voeding komt vrijwel niet voor. Alleen extreem hoge doses via supplementen kunnen bij sommige mensen ongewenste effecten hebben. Bij mensen die bloedverdunners (zoals coumarines) gebruiken, moet de vitamine K-inname altijd in overleg met de arts gebeuren, omdat het invloed heeft op de werking van het medicijn.

👉 Samengevat: vitamine K is cruciaal voor een gezonde bloedstolling en stevige botten. Tekorten zijn zeldzaam, maar bij baby’s en mensen met bepaalde ziekten kan het ernstige gevolgen hebben. Groene groenten, oliën, zuivel en eieren zijn goede bronnen, en voor pasgeborenen is extra suppletie noodzakelijk.