Je ligt in bed, doodmoe, maar de pijn op je borst houdt je wakker. Die scherpe, stekende pijn. Hoog in je borst of is het toch je schouder? Je probeert je houding te veranderen, maar niets helpt. Je vraagt je af: "Komt dit door mijn sleutelbeen? Of is het toch het syndroom van Tietze?"
Je bent niet de enige die deze vragen heeft. Wij horen dit zeer regelmatig van onze cliënten. Pijn aan je sleutelbeen kan verwarrend zijn, vooral omdat de klachten zo veel kunnen lijken op het syndroom van Tietze.
Je sleutelbeen is een verbinder
Je sleutelbeen (clavicula) is een belangrijke plek voor de aanhechting van hulpademhalingsspieren. Het vormt de verbinding tussen je schoudergordel, je ribben en je borstbeen.
Aan de binnenkant van het sleutelbeen zit het SC-gewricht (sternoclaviculair gewricht), dat je sleutelbeen verbindt met de bovenkant van je borstbeen. De eerste rib ligt daar vlak naast. Richting de schouder zit het AC-gewricht (acromioclaviculair gewricht), waar het sleutelbeen contact maakt met het schouderblad.
Het is dus een cruciaal punt waar veel bij elkaar komt. En juist daarom kan er ook veel misgaan.
Afbeeling 1: stukje borstkas met sleutelbeen. Je ziet hier ook het gewicht van je sleutelbeen met het schouderdak.
Klachten door je sleutelbeen lijken op Tietze
Bij veel mensen heeft het sleutelbeen oude schade, bijvoorbeeld door een val. Misschien herken je dit wel. Een val van de fiets. Een ongeluk tijdens het sporten. Of gewoon een onhandige beweging waar je destijds niet zo bij stilstond.
Soms is het bot niet helemaal netjes teruggegroeid, waardoor er verdikkingen ontstaan. Dit kan druk geven op zenuwen en bloedvaten richting de arm. Ook kunnen pezen en bindweefsel iets anders gaan aanhechten, waardoor je lichaam zich moet aanpassen en beweging lastiger of pijnlijker wordt.
Hieruit of uit een niet goed geheelde breuk kan een te grote beweging blijven bestaan, waarbij het sleutelbeen op en neer kan bewegen op een manier die het vroeger niet deed. Dit heet het "pianotoets fenomeen" dat bij veel mensen zonder klachten aanwezig is.
Dit alles kan bijdragen aan klachten die erg lijken op het syndroom van Tietze of het syndroom van Tietze in de hand werken.
Waarom vrouwen vaker last hebben van sleutelbeenklachten
Ben jij vrouw en heb je last van pijn rond je sleutelbeen? Dit is logisch. Waarom? Bij vrouwen is de stand van het sleutelbeen vaak net iets anders dan bij mannen. Ook kunnen hormonale schommelingen invloed hebben op bindweefsel en gewrichten.
Vooral in periodes van stress, tijdens de zwangerschap of in de overgang kan je lichaam kwetsbaarder zijn. Je bindweefsel verandert qua in soepelheid en stabiliteit. Dit kan klachten rond je sleutelbeen verergeren.
De rol van oestrogeen bij steutelbeenklachten
Oestrogeen maakt het bindweefsel collageen elastischer. Dit vind je terug in ligamenten van je gewrichtskapsel en pezen die spieren aan bot vastmaken. Hierin zit een tegengesteld effect. Het ligament wil je voor goede sturing juist strak en stijf hebben. Te veel soepelheid geeft hier hinder en problemen, zoals bij het kapsel van het sleutelbeen. De pezen wil je wel meer elastisch hebben, dit voorkomt juist blessures.
Vrouwen hebben dankzij het oestrogeen tot aan de overgang minder vaak spierblessures en peesletsels dan mannen, en juist vaker gewrichtskapselklachten. Na de overgang draait dit om en tijdens de overgang is het heel wisselend.
Tijdens de maandelijkse cyclus is er naar de eisprong toe een sterke oploop van oestrogeen die een soortgelijke invloed heeft op het collageen. Evenals tijdens een zwangerschap, waar door de weken richting de bevalling de oestrogenen oplopen.
Waarom een bh sleutelbeenklachten kan veroorzaken
En dan is er nog iets. Veel vrouwen dragen een bh. Soms zit deze te strak. De bandjes kunnen druk geven op precies die plek waar je sleutelbeen ligt. Langdurig gebruik van een te strakke bh kan spanning en irritatie veroorzaken in het gebied rond je sleutelbeen. 1e rib en borstbeen. De klachten kunnen meebewegen met de oestrogeen spiegels en erger worden wanneer die hoog zijn tijdens het laatste trimester van je zwangerschap, tijdens de week voor je ovulatie en juist minder na de overgang.
Hoe weet je of je sleutelbeen de boosdoener is
Je vraagt je misschien af: "Hoe kan ik nou weten of mijn klachten door mijn sleutelbeen komen?"
Hier een paar signalen:
- Pijn aan de voor- of bovenkant van je borst, vaak aan één kant
- Pijn die uitstraalt naar je schouder, nek of arm
- Gevoelige plekken rond je sleutelbeen, vooral bij aanraking
- Pijn bij bepaalde bewegingen, zoals je arm optillen of naar voren reiken
- Soms een krakend of knarsend gevoel in je schouder
- Spanning of stijfheid in je nek en schouders, doortrekkend naar je nek. Meestal aan één kant.
Herken je dit? Dan is het goed om hier eens verder naar te laten kijken.door een manueel therapeut.
De link tussen je sleutelbeen en het syndroom van Tietze
Je sleutelbeen en het syndroom van Tietze kunnen elkaar versterken. Hoe zit dat?
Je sleutelbeen is een soort station, zoals Utrecht Centraal, waar krachten (treinen) vanuit alle richtingen bij elkaar komen om te wisselen van richting. Er zitten veel bindweefselplaten en pezen vast vanuit de nek, het borstbeen, de ribben, het schouderblad en de bovenarm. En via deze verbindingen indirect ook je kaak, onderarm en organen zoals je lever en maag. Al die krachten worden in balans gehouden door het hardere bot van je sleutelbeen, dat met je schouder mee grote bewegingen maakt.
Bij het syndroom van Tietze is er ontsteking en irritatie van het kraakbeen rond je borstbeen en ribben. Als je sleutelbeen niet goed kan bewegen door oude schade of stijfheid, dan moet de rest van je borst en rug dit compenseren. Dit geeft extra druk en spanning op plekken die toch al geïrriteerd zijn.
En omgekeerd: als je al Tietze hebt, ga je vaak anders bewegen om de pijn te vermijden. Je trekt je schouders op, je ademt oppervlakkiger, je houding verandert. Dit alles kan extra spanning geven op je sleutelbeen en de gewrichten eromheen.
Je belandt bij Tietze dus vaak in een vervelende cirkel van pijn, spanning en compensatie. De pijn aan je sleutelbeen geeft meer spanning. De aanhoudende spanning zorgt voor meer pijn.
Wat je zelf kan doen als klachten aan je sleutelbeen hebt
Gelukkig is er wel iets aan te doen. De oplossing is alleen helaas vaak niet één ding. Hier een paar praktische tips:
Beweeg anders
- Let op je houding tijdens het werken. Zit je niet te lang in dezelfde houding
- Til niet te zwaar en vermijd plotselinge bewegingen boven je hoofd
- Wissel regelmatig van houding
Ontspan je schouders en nek
- Zachte rekken en strekken van je schouders
- Warmte kan helpen, denk aan een warm bad of sauna
- Masseer voorzichtig de spieren rond je sleutelbeen
Voor vrouwen met Tietze en sleutelbeenklachten: check je bh
- Draag je nog de goede maat?
- Zitten de bandjes niet te strak?
- Geef je borst en sleutelbeen thuis rust door je bh uit te doe
- Heb je grote/zware borsten en blijf je liever je BH dragen? Kijk of je de druk van het bandje kan verdelen door bijvoorbeeld een stuk vilt te knippen en er onder te dragen.
Ondersteun je herstel
- Ontstekingsremmende voeding: vette vis, weinig koolhydraten
- Goede nachtrust
- Zonlicht op je gezicht, vooral in de ochtend
- Beweging in de buitenlucht
Wanneer hulp zoeken?
Blijven je klachten aanhouden? Of worden ze erger? Dan is het verstandig om hulp te zoeken. Een manueel therapeut of osteopaat kan kijken of je sleutelbeen goed beweegt en of er blokkades zitten in je borstkas of wervelkolom.
Wil je je door ons laten beoordelen? In onze behandelpraktijk nkijken wij altijd naar het hele plaatje. Niet alleen naar je sleutelbeen, maar ook naar je rug, je ademhaling, je spanning en wat er in je leven speelt. Want alles is met elkaar verbonden.
Maak je je zorgen over de pijn aan je sleutelbeen? Vraag je je af of dit ooit nog overgaat? Dit is logisch. Pijn op je borst kan een angstige ervaring zijn. Zeker als je niet weet waar het vandaan komt.
Bronnen en wetenschappelijke verdiepingsliteratuur: Tietze of sleutelbeen
Jurik AG, Graudal H. Sternocostal joint swelling--clinical Tietze's syndrome. Report of sixteen cases and review of the literature. Scand J Rheumatol. 1988;17(1):33-42. doi: 10.3109/03009748809098757. PMID: 3285453.
Vadgaonkar A, Darwich A, Gravius S, Hackl M, Rink J, Janssen S, Baumgärtner T, Obertacke U. Osteoarthritis of the sternoclavicular joint: is clavicular length a risk factor? Arch Orthop Trauma Surg. 2025 Jun 30;145(1):359. doi: 10.1007/s00402-025-05967-w. PMID: 40588679; PMCID: PMC12208998.
Carroll MB. Sternocostoclavicular hyperostosis: a review. Ther Adv Musculoskelet Dis. 2011 Apr;3(2):101-10. doi: 10.1177/1759720X11398333. PMID: 22870470; PMCID: PMC3382681.
Fam AG, Smythe HA. Musculoskeletal chest wall pain. CMAJ. 1985 Sep 1;133(5):379-89. PMID: 4027804; PMCID: PMC1346531.
Seng JJB, Kho ZC, Kaur N. Premature Calcification of Costochondral Cartilage: A Scoping Review of the Literature. Cureus. 2024 Dec 8;16(12):e75328. doi: 10.7759/cureus.75328. PMID: 39776747; PMCID: PMC11706305.
Rokicki W, Rokicki M, Rydel M. What do we know about Tietze's syndrome? Kardiochir Torakochirurgia Pol. 2018 Sep;15(3):180-182. doi: 10.5114/kitp.2018.78443. Epub 2018 Sep 24. PMID: 30310397; PMCID: PMC6180027.
Ayloo A, Cvengros T, Marella S. Evaluation and treatment of musculoskeletal chest pain. Prim Care. 2013 Dec;40(4):863-87, viii. doi: 10.1016/j.pop.2013.08.007. PMID: 24209723.
Proulx AM, Zryd TW. Costochondritis: diagnosis and treatment. Am Fam Physician. 2009 Sep 15;80(6):617-20. PMID: 19817327.
de Carvalho JF. Tietze's Syndrome. Mediterr J Rheumatol. 2022 Dec 31;33(4):467-468. doi: 10.31138/mjr.33.4.467. PMID: 37034373; PMCID: PMC10075373.
Rosenberg M, Sina RE, Conermann T. Tietze Syndrome. 2024 Jan 26. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan–. PMID: 33232033.
Mott T, Jones G, Roman K. Costochondritis: Rapid Evidence Review. Am Fam Physician. 2021 Jul 1;104(1):73-78. PMID: 34264599.
Kuridze N, Okuashvili I, Tsverava M, Minadze E. Tietze Syndrome as a Cause of Chest Pain in the Post-COVID-19 Period. Cureus. 2023 Apr 10;15(4):e37360. doi: 10.7759/cureus.37360. PMID: 37182083; PMCID: PMC10170415.
Leblanc DR, Schneider M, Angele P, Vollmer G, Docheva D. The effect of estrogen on tendon and ligament metabolism and function. J Steroid Biochem Mol Biol. 2017 Sep;172:106-116. doi: 10.1016/j.jsbmb.2017.06.008. Epub 2017 Jun 16. PMID: 28629994.
Myers SJ, Knight RL, Wardle SL, Waldock KA, O'Leary TJ, Jones RK, Muckelt PE, Eisenhauer A, Tang JC, Fraser WD, Greeves JP. Effect of Menstrual Cycle and Hormonal Contraception on Musculoskeletal Health and Performance: Protocol for a Prospective Cohort Design and Cross-Sectional Comparison. JMIR Res Protoc. 2024 Jul 11;13:e50542. doi: 10.2196/50542. PMID: 38990638; PMCID: PMC11273068.
Chidi-Ogbolu N, Baar K. Effect of Estrogen on Musculoskeletal Performance and Injury Risk. Front Physiol. 2019 Jan 15;9:1834. doi: 10.3389/fphys.2018.01834. PMID: 30697162; PMCID: PMC6341375.
Yu WD, Panossian V, Hatch JD, Liu SH, Finerman GA. Combined effects of estrogen and progesterone on the anterior cruciate ligament. Clin Orthop Relat Res. 2001 Feb;(383):268-81. doi: 10.1097/00003086-200102000-00031. PMID: 11210964.
Capellino S, Montagna P, Villaggio B, Soldano S, Straub RH, Cutolo M. Hydroxylated estrogen metabolites influence the proliferation of cultured human monocytes: possible role in synovial tissue hyperplasia. Clin Exp Rheumatol. 2008 Sep-Oct;26(5):903-9. PMID: 19032826.
Navarro-Ledesma S, Hamed-Hamed D, Gonzalez-Muñoz A, Pruimboom L. Impact of physical therapy techniques and common interventions on sleep quality in patients with chronic pain: A systematic review. Sleep Med Rev. 2024 Aug;76:101937. doi: 10.1016/j.smrv.2024.101937. Epub 2024 Apr 15. PMID: 38669729.
Alvarez A, Tiu TK. Enthesopathies. 2023 Jun 5. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan–. PMID: 32644456.
Fedeli MM, Vecchi M, Rodoni Cassis P. A Patient with Complex Gout with an Autoinflammatory Syndrome and a Sternoclavicular Joint Arthritis as Presenting Symptoms. Case Rep Rheumatol. 2020 Jan 31;2020:5026490. doi: 10.1155/2020/5026490. PMID: 32082683; PMCID: PMC7013360.
