Je voelt je moe. Weer verkouden. Of misschien loop je al weken met een vervelend griepje rond dat maar niet weggaat. Je vraagt je af: waarom word ik zo vaak ziek? Wat kan ik doen om sterker te worden?
In dit blog nemen we je mee in de fascinerende wereld van je immuunsysteem. Je ontdekt wat het is, hoe het werkt en vooral: wat jij zelf kunt doen om je immuunsysteem te versterken. Want ja, dat kan echt.
Wat is het immuunsysteem?
Je immuunsysteem is je ingebouwde verdedigingsleger. Het beschermt je tegen alles wat er niet thuishoort: virussen, bacteriën, schimmels en parasieten. Dag en nacht, zonder dat je het doorhebt, werkt dit systeem om je gezond te houden.
Het bijzondere is dat je immuunsysteem uit verschillende lagen bestaat. Drie om precies te zijn. En elk laagje heeft zijn eigen taak. Samen vormen ze een slim, snel en effectief verdedigingssysteem.
De drie lagen van je immuunsysteem
De eerste laag: je huid en slijmvliezen
Je bent afgeschermd door je huid. Dit klinkt simpel, maar je huid is een ongelooflijk belangrijke barrière. Toch zitten er gaten in: je mond, neus, oren en ogen. Deze openingen zijn nodig om informatie en voeding binnen te krijgen.
Daarachter zitten buizen. Je slokdarm, maag, darmen en rectum. Ook je blaas, urine buis en baarmoeder hebben een zo'n slijmvlies.Je luchtpijp met vertakkingen als een boom in je longen. En daarboven je neusholtes die functioneren als filter en opwarmstation.
Deze buizen en holtes zijn bekleed met een slijmlaag: mucus. Het klinkt misschien een beetje "jakie" en voelt misschien ook zo. Tegelijk is het een superbelangrijke laag van verdediging. Dit mucus vangt binnenkomende rotzooi uit de lucht en in je voedsel. Het sluit het in en voert het af naar het uitscheidingsproces. Achter deze laag ligt het grootste deel van je aangeboren immuunsysteem te wachten op wat er wel binnenkomt.
De tweede laag: het aangeboren immuunsysteem
Het aangeboren immuunsysteem helpt je verdedigen tegen binnendringers die er niet thuishoren. Het is erg snel en reageert direct wanneer er een bacterie, parasiet of virus binnenkomt. Het valt ze aan omdat ze er niet horen.
Dit systeem bestaat uit witte bloedcellen, natural killer cels, neutrofielen en macrofagen. Deze werken samen met complementaire proteïnen die in het bloed zitten. Deze markeren de indringer met de sticker "eet me op". Er zijn ook communicerende stoffen die zeggen "help me hier". Dat zijn de interleukines en daar heb je er veel van, zoals IL-6, IL-1 en IL-17.
Dit systeem detecteert, valt aan, omsingelt, slokt op, geeft signalen, plakt labels en ruimt op wanneer het klaar is. Wanneer er extra hulp nodig is, roept het het derde deel van je immuunsysteem erbij.
De derde laag: het verworven immuunsysteem
Dit is het deel dat je leert en opbouwt in je leven. Hierin speelt het microbioom als groep van menselijke, bekende bacteriën een heel belangrijke regulerende rol.
Tot nu toe is het nog niet over iets gegaan wat iedereen gelijk roept bij het horen van het immuunsysteem: antigenen. Deze zijn erg bekend en hebben alles te maken met het activeren van deze derde laag. Het zijn stukjes van virussen, bacteriën, pollen of voedseldelen die we detecteren en niet herkennen als onderdeel van ons. Daar reageren we dan op met immunoglobulinen (Ig).
Het aangeboren immuunsysteem heeft een oproeprol bij het herkennen van iets onbekends en komt dan naar de plek gesneld waar het probleem zich voordoet. Het reist naar de wond of naar het virus om daar te gaan hechten aan de binnendringer. Hiermee maakt het een imprint die een specifieke vorm geeft. In samenwerking met andere cellen gaan deze antilichamen maken om de vreemde binnendringer te bestrijden. Dit zijn de Ig's, waarvan je er verschillende hebt, zoals de kortetermijnreactie IgM en de meer oude reactie IgG.
Na afloop wordt er ook een geheugen gemaakt van de reactie in het immunologische geheugen, zodat je de volgende keer sneller en directer reageert.
Immuunsysteem versterken: wat werkt echt?
Je immuunsysteem versterken begint bij het begrijpen hoe het werkt. Nu je weet dat je drie lagen hebt, snap je ook dat je op verschillende manieren kunt ondersteunen.
Zorg voor een gezonde mucuslaag
Heel belangrijk is het onderhouden van je mucuslaag voor de eerste verdedigingslinie. Deze moet goed kunnen vangen en insluiten en daarom uit de juiste stoffen bestaan.
Je mucus ververst regelmatig en je wilt hierin de juiste samenstelling van microbiota behouden. Op alle plekken zitten andere bacteriën en voor de bovenste luchtwegen is het daarom erg belangrijk zoveel mogelijk door je neus te ademen. Dat filtert beter en houdt de lucht vochtiger, wat het mucus beschermt en de laag van bescherming dicht houdt.
Let op je gedrag
Gedrag zoals het niet in de ogen wrijven wanneer er grote kans is op ongewenste bacteriën op je handen, is heel belangrijk in het behoud van de juiste bacteriële samenstelling. De ogen hebben ook mucus en zijn het meest ontvankelijk voor binnendringende bacteriën en virussen.
Immuunsysteem voeding: wat je eet maakt het verschil
Je immuunsysteem boost je niet met één wondermiddel. Het gaat om wat je elke dag doet. En voeding speelt hierin een enorme rol.
Gefermenteerd eten voor je microbioom
De mucuslaag komt uit voeding die het microbioom voedt. Denk aan gefermenteerd eten met lage suikerhoeveelheid: zuurkool, kimchi, augurken, natto. Deze voedingsmiddelen voeden de goede bacteriën die je nodig hebt voor een sterke verdediging.
Ontstekingsremmende voeding
🥬 Gefermenteerd eten voedt je microbioom. Zuurkool, kimchi, augurken, natto. Weinig suiker, veel kracht.
🔥 Ontstekingsremmend eten is de basis. Vette vis, groenten, gezonde vetten en eiwitten. Minder suiker en bewerkt voedsel
💊 Vitamine C, D, zink en omega-3. Uit vis, visolie, levertraan of algenolie. Je immuunsysteem zegt dankjewel.
🍽️ Voeding is medicijn. Elke dag opnieuw.
Immuunsysteem boosten: meer dan alleen voeding
Je immuunsysteem boosten gaat verder dan wat je eet. Het gaat om je hele levensstijl.
😴 Goede slaap is essentieel voor herstel en een sterk immuunsysteem. Zorg voor voldoende uren, een donkere kamer en een vast slaapritme.
🧘 Langdurige stress onderdrukt je immuunsysteem. Vind rust: wandelen, yoga, ademhalingsoefeningen, tijd in de natuur.
🚶 Regelmatig bewegen stimuleert je immuunsysteem. Het hoeft niet zwaar te zijn. Een wandeling, fietsen, zwemmen. Alles helpt.
🌳 Ga de natuur in. Je wisselt bacteriën uit met bos en strand. Dit houdt je microbioom gezond. Laat zonlicht op je huid en in je ogen vallen.
👃 Adem door je neus. Je neus filtert, warmt en bevochtigt de lucht. Dit beschermt je mucuslaag en houdt ongewenste indringers tegen.
Immuunsysteem betekenis: waarom dit alles ertoe doet
De betekenis van je immuunsysteem reikt verder dan alleen niet ziek worden. Het gaat om vitaliteit, energie en veerkracht. Een goed werkend immuunsysteem zorgt dat je je goed voelt, dat je kunt doen wat je wilt en dat je niet constant moe of ziek bent.
Je immuunsysteem is verbonden met alles in je lichaam. Het communiceert met je hersenen, je hormonen, je spijsvertering. Alles hangt samen. Wanneer je immuunsysteem uit balans is, voel je dat in je hele lijf.
Begin vandaag met kleine stappen
Je hoeft niet alles in één keer te veranderen. Begin met één ding. Misschien is het meer door je neus ademen. Of een potje zuurkool toevoegen aan je maaltijd. Of vaker naar buiten gaan.
Elke stap telt. Je lichaam wil gezond zijn. Het wil herstellen. Geef het de kans door het te ondersteunen met wat het nodig heeft.
Lukt het niet om zelf de juiste stappen te zetten? Blijf je rondlopen met vermoeidheid, terugkerende infecties of een gevoel dat je immuunsysteem niet goed werkt? Je bent van harte welkom in onze praktijk. Wij kijken naar het geheel en helpen je ontdekken wat jouw lijf nodig heeft om weer in balans te komen.
