Vitamine A: onmisbaar voor je gezondheid

Vitamine A: onmisbaar voor je gezondheid

Vitamine A is één van de vetoplosbare vitamines en speelt een cruciale rol in verschillende processen in het lichaam. Het is een voedingsstof die je niet kunt missen: zonder voldoende vitamine A zouden je ogen, huid, immuunsysteem en zelfs je groei en ontwikkeling niet goed functioneren.

Functies van vitamine A

Vitamine A heeft meerdere belangrijke functies:

1. Gezichtsvermogen
   • Vitamine A is essentieel voor goed zien, vooral in het donker. Het maakt namelijk deel uit van rhodopsine, een stofje in het netvlies dat nodig is om licht waar te nemen.
2. Afweer en immuunsysteem
   • Het ondersteunt het afweersysteem en helpt het lichaam beter te reageren op bacteriën, virussen en andere ziekteverwekkers.
3. Groei en ontwikkeling
   • Vitamine A is nodig voor de celdeling en -groei. Bij kinderen speelt het een rol in de ontwikkeling van botten, tanden en weefsels.
4. Huid en slijmvliezen
   • Het houdt de huid gezond en draagt bij aan de bescherming van slijmvliezen, zoals die in de longen en darmen. Deze vormen een natuurlijke barrière tegen infecties.
5. Voortplanting
   • Vitamine A speelt ook een rol bij de voortplanting en de ontwikkeling van embryo’s tijdens de zwangerschap.

Tekorten aan vitamine A

Een tekort aan vitamine A komt in westerse landen niet vaak voor, maar kan wel optreden bij mensen met een eenzijdig dieet of bij bepaalde aandoeningen die de opname van vetten verminderen.

Mogelijke klachten bij een tekort zijn:

• Nachtslepende ogen (nachtblindheid): moeite hebben om in het donker te zien.
• Droge ogen en huidproblemen: de ogen kunnen geïrriteerd raken en de huid wordt droog en schilferig.
• Verminderde weerstand: sneller ziek worden door een slechter functionerend immuunsysteem.
• Groei- en ontwikkelingsstoornissen: vooral bij kinderen kan dit een probleem zijn.

In ontwikkelingslanden komt vitamine A-gebrek vaker voor en is het zelfs een belangrijke oorzaak van blindheid bij kinderen.

Voedingsmiddelen rijk aan vitamine A

Vitamine A komt voor in twee vormen:

1. Retinol (directe vitamine A)
   • Dit zit in dierlijke producten en kan direct door het lichaam worden gebruikt.
   • Rijk aan retinol zijn o.a.:
     • Lever (vooral runder- en kippenlever)
     • Volle zuivelproducten (boter, kaas, volle melk)
     • Eieren
     • Vette vis
2. Provitamine A (bètacaroteen)
   • Dit is een plantaardige stof die in het lichaam wordt omgezet naar vitamine A.
   • Voedingsmiddelen met veel bètacaroteen zijn o.a.:
     • Wortels
     • Zoete aardappel
     • Spinazie
     • Boerenkool
     • Paprika (rood en oranje)
     • Mango en abrikoos

Een gevarieerd voedingspatroon met zowel dierlijke als plantaardige producten zorgt er dus voor dat je voldoende vitamine A binnenkrijgt.

Hoeveel heb je nodig?

De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) verschilt per leeftijd en geslacht. Voor volwassenen ligt dit rond de 700 microgram (mcg) per dag voor vrouwen en 800 mcg per dag voor mannen. Omdat vitamine A vetoplosbaar is, wordt het beter opgenomen als je het samen met wat vet eet.

Let wel op: te veel vitamine A kan schadelijk zijn. Een overschot kan leiden tot hoofdpijn, misselijkheid, duizeligheid en op lange termijn zelfs leverproblemen. Vooral lever en levertraan bevatten zeer hoge hoeveelheden, dus daarmee is voorzichtigheid geboden.

👉 Samengevat: vitamine A is belangrijk voor je ogen, weerstand, huid, groei en voortplanting. Tekorten zijn zeldzaam, maar kunnen serieuze klachten veroorzaken, vooral met betrekking tot het zicht en de weerstand. Door voldoende groente, fruit, zuivel, eieren en af en toe wat vis te eten, dek je jouw behoefte meestal ruimschoots.