Je hebt last van zeurende, soms stekende pijn net onder je ribben. Het lijkt pijn in je middenrif die uitstraalt naar je rug. Het kan je behoorlijk onzeker maken. Je vraagt je af: komt het door mijn maag, mijn rug, of toch door iets anders? Je bent niet de enige die hiermee rondloopt. Dit komt regelmaltig voor. Vaak zijn het mensen die al van alles geprobeerd hebben, maar geen duidelijk antwoord krijgen. Het voelt als los zand: losse adviezen, wat oefeningen, misschien een maagtablet, maar nooit het hele plaatje.
In dit blog neem ik je stap voor stap mee in wat pijn bij het middenrif die uitstraalt naar de rug kan betekenen. We kijken naar de anatomie, het verschil tussen maagklachten en middenrifpijn, en vooral: hoe ontdek je waar jouw klachten vandaan komen? En wat kun je zelf doen om je beter te voelen?
Anatomie van het middenrif: meer dan alleen een ademhalingsspier
Laten we beginnen bij het begin. Je middenrif is een grote, koepelvormige spier die je borstholte van je buikholte scheidt. Het is dé spier die je gebruikt om te ademen. Bij elke inademing trekt het middenrif samen en beweegt naar beneden, zodat je longen zich kunnen vullen met lucht. Maar het middenrif doet meer dan dat. Het is een soort centrale schakel in je lijf. Allerlei structuren lopen erdoorheen of liggen er vlakbij: je slokdarm, grote bloedvaten, zenuwen, zelfs delen van je maag en lever.
Wat veel mensen niet weten: je middenrif zit met pezen en bindweefsel vast aan je onderste ribben, je borstbeen én je wervelkolom. Vooral die verbinding met je rug is belangrijk. Als je middenrif gespannen is, kan dat letterlijk trekken aan je rug. Andersom geldt hetzelfde: een stijve rug kan zorgen dat je middenrif niet meer soepel beweegt. Zo ontstaat er een vicieuze cirkel van spanning en pijn. Pijn bij het middenrif die uitstraalt naar de rug is dus heel logisch, als je bedenkt hoe deze structuren met elkaar verbonden zijn.
Maagklachten, pijn in de rug en verwarring met het middenrif
Misschien herken je dit: je hebt last van een drukkend gevoel onder je ribben, soms misselijk, soms brandend. De pijn straalt uit naar je rug. Je denkt aan je maag, misschien zelfs aan je hart. Toch blijkt na onderzoek vaak dat er geen duidelijke oorzaak te vinden is. Hoe kan dat?
De plek waar je maag en middenrif elkaar raken, is een soort kruispunt van zenuwen. Klachten van je maag kunnen uitstralen naar je rug, maar ook andersom. Een gespannen middenrif kan op je maag drukken, waardoor je last krijgt van oprispingen, zuurbranden of een opgeblazen gevoel. Andersom kan een geïrriteerde maag het middenrif prikkelen, waardoor je pijn krijgt die uitstraalt naar je rug.
Het lastige is: de klachten lijken erg op elkaar. Pijn bij het middenrif die uitstraalt naar de rug kan dus zowel door je maag als door je middenrif komen. Het is niet altijd makkelijk om het verschil te voelen.
Hoe ontdek je of het je middenrif of je maag is?
Misschien vraag je je nu af: hoe weet ik nou of mijn klachten door mijn middenrif komen, of toch door mijn maag? Er zijn een paar signalen die je kunnen helpen:
- Wordt de pijn erger bij diep ademhalen, hoesten of bewegen? Dan is je middenrif waarschijnlijk betrokken
- Krijg je meer last na het eten, vooral van vet of pittig eten? Of heb je last van maagzuur? Dan kan je maag een rol spelen.
- Voel je spanning of stress, en merk je dat je oppervlakkig ademt? Een gespannen middenrif reageert sterk op stress.
- Heb je ook rugklachten, vooral laag tussen je schouderbladen of net onder je ribben? Dan kan het zijn dat je middenrif en rug samen gespannen zijn.
Wat kun je zelf doen bij pijn bij het middenrif die uitstraalt naar de rug?
Het goede nieuws: je kunt zelf veel doen om je klachten te verminderen. Hier een paar tips die wij vaak geven in de praktijk:
1. Adem bewust naar je buik. Leg je handen op je onderbuik en adem rustig in, zodat je buik omhoog komt. Dit ontspant je middenrif en geeft ruimte aan je organen.
2. Beweeg regelmatig, liefst buiten. Wandelen, rustig fietsen of yoga zijn ideaal om spanning los te laten.
3. Let op je houding. Zit je vaak voorovergebogen? Probeer af en toe te rekken, strekken en je borst te openen.
4. Vermijd grote, zware maaltijden vlak voor het slapen. Geef je maag de tijd om te verteren.
5. Zoek ontspanning. Stress slaat vaak direct op je middenrif. Een warm bad, sauna of een wandeling in de natuur kan wonderen doen.
Blijf je last houden van pijn bij het middenrif die uitstraalt naar je rug? Of twijfel je waar het vandaan komt? Je bent van harte welkom in onze praktijk. Wij kijken samen met jou naar het geheel: niet alleen naar je klachten, maar ook naar je ademhaling, houding, voeding en stress. Met Manuele Therapie e.s., cranio sacraal therapie, kPNI en praktische tips helpen we je weer vrij te bewegen en je energie terug te vinden.
Bronnen en wetenschappelijke verdiepende literatuur: middenrif uitstralend naar rug
Cassart M, Pettiaux N, Gevenois PA, Paiva M, Estenne M. Effect of chronic hyperinflation on diaphragm length and surface area. Am J Respir Crit Care Med. 1997 Aug;156(2 Pt 1):504-8. doi: 10.1164/ajrccm.156.2.9612089. PMID: 9279231.
Bordoni B, Zanier E. Anatomic connections of the diaphragm: influence of respiration on the body system. J Multidiscip Healthc. 2013 Jul 25;6:281-91. doi: 10.2147/JMDH.S45443. PMID: 23940419; PMCID: PMC3731110.
Sajko S, Stuber K. Psoas Major: a case report and review of its anatomy, biomechanics, and clinical implications. J Can Chiropr Assoc. 2009 Dec;53(4):311-8. PMID: 20037696; PMCID: PMC2796950.
Willard FH, Vleeming A, Schuenke MD, Danneels L, Schleip R. The thoracolumbar fascia: anatomy, function and clinical considerations. J Anat. 2012 Dec;221(6):507-36. doi: 10.1111/j.1469-7580.2012.01511.x. Epub 2012 May 27. PMID: 22630613; PMCID: PMC3512278.
Anloague PA, Huijbregts P. Anatomical variations of the lumbar plexus: a descriptive anatomy study with proposed clinical implications. J Man Manip Ther. 2009;17(4):e107-14. doi: 10.1179/106698109791352201. PMID: 20140146; PMCID: PMC2813498.
Kelley RC, Ferreira LF. Diaphragm abnormalities in heart failure and aging: mechanisms and integration of cardiovascular and respiratory pathophysiology. Heart Fail Rev. 2017 Mar;22(2):191-207. doi: 10.1007/s10741-016-9549-4. PMID: 27000754; PMCID: PMC4827708.
Mangner N, Garbade J, Heyne E, van den Berg M, Winzer EB, Hommel J, Sandri M, Jozwiak-Nozdrzykowska J, Meyer AL, Lehmann S, Schmitz C, Malfatti E, Schwarzer M, Ottenheijm CAC, Bowen TS, Linke A, Adams V. Molecular Mechanisms of Diaphragm Myopathy in Humans With Severe Heart Failure. Circ Res. 2021 Mar 19;128(6):706-719. doi: 10.1161/CIRCRESAHA.120.318060. Epub 2021 Feb 4. PMID: 33535772.
Spiesshoefer J, Boentert M, Tuleta I, Giannoni A, Langer D, Kabitz HJ. Diaphragm Involvement in Heart Failure: Mere Consequence of Hypoperfusion or Mediated by HF-Related Pro-inflammatory Cytokine Storms? Front Physiol. 2019 Oct 24;10:1335. doi: 10.3389/fphys.2019.01335. PMID: 31749709; PMCID: PMC6842997.
Bordoni B, Escher AR. The Importance of Diaphragmatic Function in Neuromuscular Expression in Patients With Chronic Heart Failure. Cureus. 2023 Feb 4;15(2):e34629. doi: 10.7759/cureus.34629. PMID: 36751571; PMCID: PMC9899102.
Bird JD, Lance ML, Bachasson D, Dominelli PB, Foster GE. Diaphragm blood flow: new avenues for human translation. J Appl Physiol (1985). 2025 Apr 1;138(4):909-925. doi: 10.1152/japplphysiol.00669.2024. Epub 2025 Mar 6. PMID: 40048319.
Kocjan J, Adamek M, Gzik-Zroska B, Czyżewski D, Rydel M. Network of breathing. Multifunctional role of the diaphragm: a review. Adv Respir Med. 2017;85(4):224-232. doi: 10.5603/ARM.2017.0037. PMID: 28871591.
Srijessadarak T, Arayawichanon P, Kanpittaya J, Boonprakob Y. Diaphragmatic Mobility and Chest Expansion in Patients with Scapulocostal Syndrome: A Cross-Sectional Study. Healthcare (Basel). 2022 May 20;10(5):950. doi: 10.3390/healthcare10050950. PMID: 35628087; PMCID: PMC9141335.
Bordoni B, Escher AR. Functional evaluation of the diaphragm with a noninvasive test. J Osteopath Med. 2021 Sep 15;121(11):835-842. doi: 10.1515/jom-2021-0101. PMID: 34523291.
Mahmoodpoor A, Fouladi S, Ramouz A, Shadvar K, Ostadi Z, Soleimanpour H. Diaphragm ultrasound to predict weaning outcome: systematic review and meta-analysis. Anaesthesiol Intensive Ther. 2022;54(2):164-174. doi: 10.5114/ait.2022.117273. PMID: 35792111; PMCID: PMC10156496.
Goligher EC, Jonkman AH, Dianti J, Vaporidi K, Beitler JR, Patel BK, Yoshida T, Jaber S, Dres M, Mauri T, Bellani G, Demoule A, Brochard L, Heunks L. Clinical strategies for implementing lung and diaphragm-protective ventilation: avoiding insufficient and excessive effort. Intensive Care Med. 2020 Dec;46(12):2314-2326. doi: 10.1007/s00134-020-06288-9. Epub 2020 Nov 2. PMID: 33140181; PMCID: PMC7605467.
Bayrer JR, Castro J, Venkataraman A, Touhara KK, Rossen ND, Morrie RD, Maddern J, Hendry A, Braverman KN, Garcia-Caraballo S, Schober G, Brizuela M, Castro Navarro FM, Bueno-Silva C, Ingraham HA, Brierley SM, Julius D. Gut enterochromaffin cells drive visceral pain and anxiety. Nature. 2023 Apr;616(7955):137-142. doi: 10.1038/s41586-023-05829-8. Epub 2023 Mar 22. PMID: 36949192; PMCID: PMC10827380.
Hunt RH, Camilleri M, Crowe SE, El-Omar EM, Fox JG, Kuipers EJ, Malfertheiner P, McColl KE, Pritchard DM, Rugge M, Sonnenberg A, Sugano K, Tack J. The stomach in health and disease. Gut. 2015 Oct;64(10):1650-68. doi: 10.1136/gutjnl-2014-307595. Epub 2015 Sep 4. PMID: 26342014; PMCID: PMC4835810.
Gulewitsch MD, Müller J, Enck P, Weimer K, Schwille-Kiuntke J, Schlarb AA. Frequent abdominal pain in childhood and youth: a systematic review of psychophysiological characteristics. Gastroenterol Res Pract. 2014;2014:524383. doi: 10.1155/2014/524383. Epub 2014 Mar 13. PMID: 24744777; PMCID: PMC3976868.
Sharkey KA, Mawe GM. The enteric nervous system. Physiol Rev. 2023 Apr 1;103(2):1487-1564. doi: 10.1152/physrev.00018.2022. Epub 2022 Dec 15. PMID: 36521049; PMCID: PMC9970663.
Prescott SL, Liberles SD. Internal senses of the vagus nerve. Neuron. 2022 Feb 16;110(4):579-599. doi: 10.1016/j.neuron.2021.12.020. Epub 2022 Jan 19. PMID: 35051375; PMCID: PMC8857038.
Ma L, Wang HB, Hashimoto K. The vagus nerve: An old but new player in brain-body communication. Brain Behav Immun. 2025 Feb;124:28-39. doi: 10.1016/j.bbi.2024.11.023. Epub 2024 Nov 19. PMID: 39566667.
Jin H, Li M, Jeong E, Castro-Martinez F, Zuker CS. A body-brain circuit that regulates body inflammatory responses. Nature. 2024 Jun;630(8017):695-703. doi: 10.1038/s41586-024-07469-y. Epub 2024 May 1. PMID: 38692285; PMCID: PMC11186780.
