KPNI: Meer dan symptoombestrijding – zo krijg je weer grip op je gezondheid

Je hebt misschien wel eens gehoord van kPNI, of misschien is het een compleet nieuwe term voor je. Toch is de kans groot dat je – bewust of onbewust – al met de principes ervan in aanraking bent geweest. Want kPNI, oftewel klinische Psycho-Neuro-Immunologie, raakt aan alles wat je dagelijks doet, voelt en ervaart. Het is een mond vol, maar eigenlijk draait het om iets heel eenvoudigs: begrijpen hoe jouw lichaam, brein, emoties en omgeving met elkaar samenwerken en elkaar beïnvloeden. En vooral: hoe je daar zelf invloed op kunt uitoefenen.

Laat ik je meenemen naar een moment uit mijn eigen praktijk. Een vrouw van begin veertig kwam bij mij met aanhoudende vermoeidheid, vage buikklachten en een gevoel van “altijd aan staan”. Ze had al van alles geprobeerd: diëten, supplementen, yoga, mindfulness. Maar het gevoel dat haar lijf niet meer meewerkte, bleef. “Is er iets mis met mij?” vroeg ze. Ik herkende haar vraag meteen. Het is een vraag die ik vaak hoor, en die raakt aan de kern van kPNI.

Wat is kPNI nou precies?  

kPNI kijkt niet naar losse klachten, maar naar het geheel. Het is een integrale benadering van gezondheid, waarbij we de verbinding zoeken tussen psyche (je gedachten en emoties), neurologie (je zenuwstelsel), immunologie (je afweersysteem) en endocrinologie (je hormonen), sociologie, epigentica, en je energie systemen allemaal vanuit een evolutionaire lens. In gewone taal: alles in jouw lijf en leven staat met elkaar in verbinding. Je darmen praten met je brein. Je immuunsysteem reageert op stress. Je hormonen beïnvloeden je stemming. En omgekeerd.

Dat klinkt misschien logisch, maar in de reguliere gezondheidszorg worden klachten vaak in stukjes geknipt. Heb je buikpijn? Dan ga je naar de maag-darm-leverarts. Voel je je somber? Dan kom je bij de psycholoog. Maar wat als jouw buikpijn en somberheid met elkaar te maken hebben? Wat als je vermoeidheid niet alleen uit je lijf, maar ook uit je hoofd komt? Of uit je omgeving, je werk, je relaties?

kPNI stelt juist die vragen. Het zoekt naar de onderliggende patronen en oorzaken. Niet om het ingewikkeld te maken, maar om het hele plaatje te zien. Want pas als je begrijpt waar jouw klachten vandaan komen, kun je gericht werken aan herstel in het nu.

Een voorbeeld: stel, je hebt last van aanhoudende stress. Je merkt dat je slechter slaapt, sneller geïrriteerd bent en vaker ziek wordt. In de kPNI kijken we dan niet alleen naar je stressniveau, maar ook naar je voeding, je beweging, je sociale contacten, je darmgezondheid, je slaappatroon, je familiegeschiedenis, epigenitische aanpassingen en zelfs je daglichtblootstelling. Want al deze factoren beïnvloeden elkaar. Chronische stress kan je darmflora veranderen, wat weer effect heeft op je immuunsysteem en je stemming. En andersom: een verstoorde darmflora kan je stressbestendigheid verlagen. 

Binnen de kPNI kun je van te voren niks kunt uitsluiten, alles maakt wat je nu bent

Het is soms frustrerend: je wilt zo graag weten waar je aan toe bent, maar van tevoren kun je eigenlijk niets uitsluiten. Alles wat je hebt meegemaakt, wie je nu bent, hoe je leeft – het werkt allemaal samen en vormt precies het plaatje van jouw klachten op dit moment. Alles is er tegelijk, in het nu. De vraag is dus niet alleen: wat is jouw specifieke klacht? Maar vooral: wat zijn de belangrijkste strategieën die maken dat deze klacht blijft bestaan? Want één ding is zeker: jouw lichaam is continu bezig geweest om het op te lossen, te verbeteren, te herstellen. Wat heeft het dan verhinderd om er een einde aan te maken? Wat houdt het in stand? Dat zijn de vragen die centraal staan als we samen naar jouw klachten kijken.

Wist je dat je als mens eigenlijk maar 52 verschillende symptomen kunt ervaren?

Denk aan pijn, vermoeidheid, jeuk. Dat is verrassend weinig, als je bedenkt hoeveel ziektes en aandoeningen er zijn. In de reguliere diagnostiek wordt vooral gekeken naar de relatie tussen die symptomen en meetbare signalen, zoals een afwijking op een scan of een afwijkende bloedwaarde. Maar bij chronische klachten is het juist de kunst om te ontdekken wat maakt dat die klachten blijven bestaan. De kPNI (klinische Psycho-Neuro-Immunologie) draait het om: hoe is het in stand gehouden? Welke route heeft jouw lijf gevolgd, welke patronen zijn er opgebouwd? Hiervoor zijn unieke zienswijzen ontwikkeld, met zestien werkingsmechanismen die als basis dienen voor de oplossingsstrategieën van je lichaam. Die mechanismen zet je in om te herstellen als er tijdelijk iets uit balans is. Maar als dat te lang duurt, wordt het juist een probleem.

Het kernprobleem drukken we vaak uit in een AMP – een geassocieerd moleculair patroon. Zo’n AMP kan een sociale of emotionele oorsprong hebben, maar ook ontstaan door bijvoorbeeld te veel schermtijd: een blauwlicht-AMP die je melatoninehuishouding verstoort. Alles grijpt in elkaar. En juist daarom kijken wij altijd naar het geheel. Wat is er bij jou aan de hand? Wat heeft jouw lijf nodig om eindelijk weer op te lossen wat het al zo lang probeert? Dat is waar we samen naar op zoek gaan.

Kpni nodigt jou uit nieuwsgierig te zijn naar jezelf

Wat ik zo krachtig vind aan kPNI, is dat het je uitnodigt om nieuwsgierig te zijn naar jezelf. Niet om jezelf te veroordelen (“Ik doe het niet goed”), maar om te onderzoeken: wat heeft mijn lijf nodig? Waar zit de disbalans? En vooral: wat kan ik zelf doen om weer in balans te komen?

Dat betekent soms kleine, praktische stappen. Eerder naar bed gaan. vaker naar buiten. Meer vezels eten. Regelmatig bewegen. Maar het kan ook betekenen dat je oude overtuigingen onder de loep neemt, of dat je leert luisteren naar de signalen van je lichaam. Soms is het nodig om te vertragen, om ruimte te maken voor rust en herstel.

En nee, dat is niet altijd makkelijk. We leven in een wereld die vooral gericht is op “doorgaan”, op presteren, op snel resultaat. Maar echte verandering vraagt om aandacht, om mildheid, om het lef om stil te staan bij wat er in jou leeft.

De vrouw uit mijn praktijk? Ze ontdekte gaandeweg dat haar vermoeidheid niet alleen te maken had met haar voeding of haar slaap, maar ook met de druk die ze zichzelf oplegde. Altijd zorgen voor anderen, altijd “aan” staan, nooit echt tijd nemen voor zichzelf. Door samen te kijken naar het geheel – haar lijf, haar gedachten, haar omgeving – kon ze stap voor stap keuzes maken die haar echt verder hielpen. Niet perfect, niet in één keer, maar wel met meer begrip voor zichzelf.

Dat is voor mij de kern van kPNI: het besef dat jij meer bent dan een optelsom van losse onderdelen. Dat jouw klachten een verhaal vertellen. En dat er altijd ruimte is om te ontdekken, te herstellen en te groeien – op jouw eigen tempo, op jouw eigen manier.

Dus als je merkt dat je vastloopt, dat je lijf signalen geeft die je niet begrijpt, weet dan er is altijd een weg vooruit. Hoe klein de stapjes soms ook zijn. Knpi: voor als jij voelt dat het tijd is om jouw hele verhaal in kaart te brengen.

Bronnen en wetenschappelijke verdiepende literatuur: KPNI

Word weer mens, de terugkeer van homo sapiens -Leo Pruimboom  ISBN 9789082641530, Hardcover, Nederlands, Uitgeverij PNI Europe, 2019, Aantal pagina's 329

 Wat de dokter nog niet ziet Krijg een totaalbeeld van je gezondheid en neem de regie terug in handen, Auteur: Thomas D'Have, Nederlands,  Paperback 9789401430739 04 november 2024 279 pagina's 

Casanova A, Wevers A, Navarro-Ledesma S, Pruimboom L. Mitochondria: It is all about energy. Front Physiol. 2023 Apr 25;14:1114231. doi: 10.3389/fphys.2023.1114231. PMID: 37179826; PMCID: PMC10167337.

Miller AH, Raison CL. The role of inflammation in depression: from evolutionary imperative to modern treatment target. Nat Rev Immunol. 2016 Jan;16(1):22-34. doi: 10.1038/nri.2015.5. PMID: 26711676; PMCID: PMC5542678.

Ruiz-Núñez B, Pruimboom L, Dijck-Brouwer DA, Muskiet FA. Lifestyle and nutritional imbalances associated with Western diseases: causes and consequences of chronic systemic low-grade inflammation in an evolutionary context. J Nutr Biochem. 2013 Jul;24(7):1183-201. doi: 10.1016/j.jnutbio.2013.02.009. Epub 2013 May 6. PMID: 23657158.

de Punder K, Pruimboom L. Stress induces endotoxemia and low-grade inflammation by increasing barrier permeability. Front Immunol. 2015 May 15;6:223. doi: 10.3389/fimmu.2015.00223. PMID: 26029209; PMCID: PMC4432792.

Pruimboom L, Raison CL, Muskiet FA. Physical Activity Protects the Human Brain against Metabolic Stress Induced by a Postprandial and Chronic Inflammation. Behav Neurol. 2015;2015:569869. doi: 10.1155/2015/569869. Epub 2015 May 5. PMID: 26074674; PMCID: PMC4436444.

Pruimboom L, Muskiet FAJ. Intermittent living; the use of ancient challenges as a vaccine against the deleterious effects of modern life - A hypothesis. Med Hypotheses. 2018 Nov;120:28-42. doi: 10.1016/j.mehy.2018.08.002. Epub 2018 Aug 9. PMID: 30220336.

Pruimboom L, Ruiz-Núñez B, Raison CL, Muskiet FA. Influence of a 10-Day Mimic of Our Ancient Lifestyle on Anthropometrics and Parameters of Metabolism and Inflammation: The "Study of Origin". Biomed Res Int. 2016;2016:6935123. doi: 10.1155/2016/6935123. Epub 2016 Jun 6. Erratum in: Biomed Res Int. 2017;2017:1641589. doi: 10.1155/2017/1641589. PMID: 27366752; PMCID: PMC4913061.

Navarro-Ledesma S, Gijon-Nogueron G, Reina-Martín I, Ortega-Avila AB, Pruimboom L. Patellar and Achilles Tendon Thickness Differences among Athletes with Different Numbers of Meals per Day: A Cross-Sectional Study. Int J Environ Res Public Health. 2022 Feb 21;19(4):2468. doi: 10.3390/ijerph19042468. PMID: 35206655; PMCID: PMC8872291.

Miller AH, Maletic V, Raison CL. Inflammation and its discontents: the role of cytokines in the pathophysiology of major depression. Biol Psychiatry. 2009 May 1;65(9):732-41. doi: 10.1016/j.biopsych.2008.11.029. Epub 2009 Jan 15. PMID: 19150053; PMCID: PMC2680424.

Brouwer A, Carhart-Harris RL, Raison CL. Psychotomimetic compensation versus sensitization. Pharmacol Res Perspect. 2024 Aug;12(4):e1217. doi: 10.1002/prp2.1217. PMID: 38923845; PMCID: PMC11194300.

Muskiet FAJ, Carrera-Bastos P, Pruimboom L, Lucia A, Furman D. Obesity and Leptin Resistance in the Regulation of the Type I Interferon Early Response and the Increased Risk for Severe COVID-19. Nutrients. 2022 Mar 26;14(7):1388. doi: 10.3390/nu14071388. PMID: 35406000; PMCID: PMC9002648.

Navarro-Ledesma S, Gonzalez-Muñoz A, García Ríos MC, de la Serna D, Pruimboom L. Circadian Variation of Blood Pressure in Patients with Chronic Musculoskeletal Pain: A Cross-Sectional Study. Int J Environ Res Public Health. 2022 May 26;19(11):6481. doi: 10.3390/ijerph19116481. PMID: 35682067; PMCID: PMC9180615.

Hamed Hamed D, Struyf F, Pruimboom L, Navarro-Ledesma S. Efficacy of combined strategies of physical activity, diet and sleep disorders as treatment in patients with chronic shoulder pain. A systematic review. Front Physiol. 2023 Sep 4;14:1221807. doi: 10.3389/fphys.2023.1221807. PMID: 37731546; PMCID: PMC10507353.

Pruimboom L, Raison CL, Muskiet FA. Physical Activity Protects the Human Brain against Metabolic Stress Induced by a Postprandial and Chronic Inflammation. Behav Neurol. 2015;2015:569869. doi: 10.1155/2015/569869. Epub 2015 May 5. PMID: 26074674; PMCID: PMC4436444.

Navarro Ledesma S, Hamed-Hamed D, González-Muñoz A, Pruimboom L. Effectiveness of Treatments That Alter Metabolomics in Cancer Patients-A Systematic Review. Cancers (Basel). 2023 Aug 28;15(17):4297. doi: 10.3390/cancers15174297. PMID: 37686573; PMCID: PMC10486463.

Pruimboom L, de Punder K. The opioid effects of gluten exorphins: asymptomatic celiac disease. J Health Popul Nutr. 2015 Nov 24;33:24. doi: 10.1186/s41043-015-0032-y. PMID: 26825414; PMCID: PMC5025969.

Wevers A, San Roman-Mata S, Navarro-Ledesma S, Pruimboom L. The Role of Insulin Within the Socio-Psycho-Biological Framework in Type 2 Diabetes-A Perspective from Psychoneuroimmunology. Biomedicines. 2024 Nov 7;12(11):2539. doi: 10.3390/biomedicines12112539. PMID: 39595105; PMCID: PMC11591609.

Navarro-Ledesma S, Pruimboom L, Lluch E, Dueñas L, Mena-Del Horno S, Gonzalez-Muñoz A. The Relationship between Daily Physical Activity, Psychological Factors, and Vegetative Symptoms in Women with Fibromyalgia: A Cross-Sectional Observational Study. Int J Environ Res Public Health. 2022 Sep 15;19(18):11610. doi: 10.3390/ijerph191811610. PMID: 36141882; PMCID: PMC9517117.

Rook GA, Raison CL, Lowry CA. Microbial 'old friends', immunoregulation and socioeconomic status. Clin Exp Immunol. 2014 Jul;177(1):1-12. doi: 10.1111/cei.12269. PMID: 24401109; PMCID: PMC4089149.

Raison CL, Knight JM, Pariante C. Interleukin (IL)-6: A good kid hanging out with bad friends (and why sauna is good for health). Brain Behav Immun. 2018 Oct;73:1-2. doi: 10.1016/j.bbi.2018.06.008. Epub 2018 Jun 28. PMID: 29908964; PMCID: PMC9651201.

Theou O, Jayanama K, Fernández-Garrido J, Buigues C, Pruimboom L, Hoogland AJ, Navarro-Martínez R, Rockwood K, Cauli O. Can a Prebiotic Formulation Reduce Frailty Levels in Older People? J Frailty Aging. 2019;8(1):48-52. doi: 10.14283/jfa.2018.39. PMID: 30734832; PMCID: PMC12275644.

Navarro-Ledesma S, Aguilar-García M, González-Muñoz A, Pruimboom L, Aguilar-Ferrándiz ME. Do Psychological Factors Influence the Elastic Properties of Soft Tissue in Subjects with Fibromyalgia? A Cross-Sectional Observational Study. Biomedicines. 2022 Nov 30;10(12):3077. doi: 10.3390/biomedicines10123077. PMID: 36551833; PMCID: PMC9775315.

Buigues C, Fernández-Garrido J, Pruimboom L, Hoogland AJ, Navarro-Martínez R, Martínez-Martínez M, Verdejo Y, Mascarós MC, Peris C, Cauli O. Effect of a Prebiotic Formulation on Frailty Syndrome: A Randomized, Double-Blind Clinical Trial. Int J Mol Sci. 2016 Jun 14;17(6):932. doi: 10.3390/ijms17060932. PMID: 27314331; PMCID: PMC4926465.

González-Muñoz A, Pruimboom L, Navarro-Ledesma S. The Relationship Between the Elastic Properties and Pain Pressure Threshold in Cesarean Scar Tissue-An Observational Study. Healthcare (Basel). 2024 Oct 31;12(21):2166. doi: 10.3390/healthcare12212166. PMID: 39517378; PMCID: PMC11545672.

Bosma-den Boer MM, van Wetten ML, Pruimboom L. Chronic inflammatory diseases are stimulated by current lifestyle: how diet, stress levels and medication prevent our body from recovering. Nutr Metab (Lond). 2012 Apr 17;9(1):32. doi: 10.1186/1743-7075-9-32. PMID: 22510431; PMCID: PMC3372428.

Lowry CA, Smith DG, Siebler PH, Schmidt D, Stamper CE, Hassell JE Jr, Yamashita PS, Fox JH, Reber SO, Brenner LA, Hoisington AJ, Postolache TT, Kinney KA, Marciani D, Hernandez M, Hemmings SM, Malan-Muller S, Wright KP, Knight R, Raison CL, Rook GA. The Microbiota, Immunoregulation, and Mental Health: Implications for Public Health. Curr Environ Health Rep. 2016 Sep;3(3):270-86. doi: 10.1007/s40572-016-0100-5. PMID: 27436048; PMCID: PMC5763918.

Kiluk BD, Kleykamp BA, Comer SD, Griffiths RR, Huhn AS, Johnson MW, Kampman KM, Pravetoni M, Preston KL, Vandrey R, Bergeria CL, Bogenschutz MP, Brown RT, Dunn KE, Dworkin RH, Finan PH, Hendricks PS, Houtsmuller EJ, Kosten TR, Lee DC, Levin FR, McRae-Clark A, Raison CL, Rasmussen K, Turk DC, Weiss RD, Strain EC. Clinical Trial Design Challenges and Opportunities for Emerging Treatments for Opioid Use Disorder: A Review. JAMA Psychiatry. 2023 Jan 1;80(1):84-92. doi: 10.1001/jamapsychiatry.2022.4020. PMID: 36449315; PMCID: PMC10297827.

Rook GA, Lowry CA, Raison CL. Hygiene and other early childhood influences on the subsequent function of the immune system. Brain Res. 2015 Aug 18;1617:47-62. doi: 10.1016/j.brainres.2014.04.004. Epub 2014 Apr 13. PMID: 24732404.